گروه اجتماعی آناج: در تکاپوی این روزهای هرج و مرجی علمی، میزگردی با موضوع اجرای همایش “تاثیر نخبگان بر توسعه استان” مبنی بر حمایت از نخبگان استانی و مشکلات قشر فرهیخته جامعه با مسئولین خانه نخبگان و مسئول سازمان بسیج علمی استان آذربایجان شرقی در تحریریه آناج برگزار شد که مشروح مطالب گفته شده در این میزگرد علمی در بخش زیر منتشر میشود.
آناج: فعالیت بسیج علمی استان در چه زمینه هایی است و چه عملکری تا کنون داشته است؟
ارسلانی: سازمان بسیج علمی و نخبگان بسیجی یکی از ظرفیتهای علمی بسیار مهم در سطح استان است و اگر توانمندی نخبگان را به درستی هدایت کنیم، میتوانیم شاهد نقش آفرینی موثر آنان در جامعه باشیم.
اگر به هفت بند گام دوم انقلاب توجه کنیم، اولین بند آن در مورد علم و پژوهش است که بسیج علمی در راستای تمدن سازی متناسب با گام دوم، با داشتن 6 مرکز رشد، 3 مرکز هدایت و حمایت 36 پایگاه علمی و یک مرکز نخبگان در نظر دارد که این روند رو به رشد را عملیاتی کند.
این مراکز در دانشگاه های مختلف مشغول به فعالیت هستند که از این مراکز دانشگاه تبریز دارای 3 مرکز، دانشگاه آزاد یک مرکز و در سپاه ناحیه مراغه نیز یک مرکر در حال فعالیت میباشند. در مقابل تمامی مسائل، مفتخریم که با تاسیس خانه نخبگان با فعالیت و عضویت 700 نخبه در سطح استان توانستهایم پای در راهی بگذاریم که به رشد علمی کشور کمک کنیم.
در این راستا، تعامل و هماهنگی خانه نخبگان، مراکز رشد و کارگروههای سازمان بسیج علمی استان برای هم افزایی بیشتر و رفع مشکلات و موانعی که به وجود آمده، میتواند گامهای مفید و موثری را در راستای شناسایی، حل مشکلات و مسئله محوری بردارد.
آناج: سازمان بسیج علمی چه راهکاری برای رشد علمی و جلوگیری از فرار مغزها فراهم آورده است؟
پروفسور علی رستمی، رئیس خانه نخبگان سازمان بسیج علمی استان: در چند سال گذشته، فرار نخبگان فقط با شعارهای حمایتی در رسانهها منتشر میشد اما حمایت از نخبگان در زمان حال از ضروریات است.
هرکشوری که موجب فرار مغزها شود محکوم به شکست است
هر جامعهای باید از تمامی نخبگان خود در تمامی ارکان توسعهای جامعه خود استفاده کند و اگر باعث شود که این جوانان و مغزهای متفکر از کشور مهاجرت کنند، ظلم بزرگی به کشور کردهاند و کشوری که چنین کند، محکوم به شکست است.
کشورهای موفق هستند که نه تنها از نخبگان خود استفاده میکنند بلکه نخبگان کشورهای دیگر را نیز جذب می کنند، عامل موفقیت کشورهای غربی و آمریکا، جذب نخبگانی و حرکت در راستای علمی است.
در وضعیت کنونی کشور، عدم شایسته سالاری یک غفلت محسوب نمیشود، این ظلم و خیانت به کشور است؛ اگر مسئولی باشد که غیر نخبه را جایگزین نخبه میکند باید محاکمه شود.
فرار سالانه 180 هزار نخبه از کشور!
اینکه فرد مسئولی به جای نخبه پروری و استفاده از نظرات علمی، فرد دیگری را جایگزین میکند باید از گوشش گرفت و به خیابان پرت کرد و این مسئله نیازمند خواست عمومی است که مسئول زیانکار را از جایگاه خود تغییر دهند. سالانه 150 تا 180 هزار جوان نخبه علمی، به دلیل عدم تشخیص و بکارگیری نخبگان از کشور مهاجرت میکنند و این برای یک کشور ننگ است چرا که درصد کمی از این جوانان مهاجر به کشور بر میگردند، این جوانان امیدی برای بازگشت ندارند چراکه فضای کاری و علمی برای این قشر بسته شده است.
فکری نشود کشور رو به زوال خواهد رفت
با توجه به وضعیت کنونی کشور که نیاز مبرم به حضور علمی در تمامی عرصهها وجود دارد استفاده از نخبگان یک فریضه محسوب شده و هر مسئولی که در راستای حمایت از نخبگان قدمی بر ندارد، به کشور خود خیانت کرده است. شایسته سالاری یک اصل مسلم بین المللی است، مسئولین و گردانندگان اصلی کشور باید به اصل و محوریت نخبهپروری برسند و اگر این کار را نکنیم کشور رو به زوال خواهد رفت.
آناج: در واحدهای تولیدی، صنعتی و دانشگاهی چگونه میتوان بازوهای علمی ایجاد کرد؟
پروفسور شهرام رضاپور، دبیر علمی همایش تاثیر نخبگان: رابطه دانشگاه و صنعت مشکلات عمیقتری دارد، بستر اقتصادی کنونی کشور ما «دلالیسم» است. در بحثهای صنعتی و اقتصادی موفقیت را در زد و بند، رانت و رشوه میبینیم در حالی که ساختار اقتصادی ما از ریشه دارای ایرادات اساسی است. مسئولین صدر نشین آیا حاضر هستند با این روند دلالیسم مقابله کنند و خودشان اولین نفرات باشند؟
نبود رانت دلیل موفقیت نخبگان در عرصه موشکی/ تفکر اهالی صنعت علم محور نیست
ما حتی در دانشگاه هم با مشکلات ساختاری روبهرو هستیم، ارتباط صنعت و دانشگاه یک چالش نمادین است. هر جا دولت توانسته به نخبگان اعتماد کند پیشرفت کرده، در موضوع سامانه موشکی، بدون رانت و زد و بندها نخبگان وارد عمل شدند و تا کنون موفق شدهاند. برخی افراد در جایگاههای نادرست قرار گرفتهاند، این جایگاههای نادرست، اقتصاد و مدیریت را بر هم زده و ادامه این روند، وضعیت مناسبی را ترسم نخواهد کرد. اهالی صنعت، افکارشان تولید محور و علم محور نیست و این از اصلی ترین مسائل و مشکلات ماست.
آناج: چه اقداماتی برای تغییر ساختار انجام دادهاید؟
پروفسور علی رستمی: یکی از اصول توسعه هر جامعه خواست همگانی است؛ یعنی اگر مردم یک کشور نمادهای ساختاری یک کشور را قبول نداشته باشد، این کشور توسعه نمییابد. در هر جامعهای، ساختار مدیریتی، تعیین کننده پیشرفت جوامع خواهد بود.
اصلیترین اقتصاد و منابع توزیع اقتصادی ما، دولت است پس اگر مسئولین نخواهند، کشور نمیتواند توسعه پیدا کند. یکی از راهها فراهم آوری توسعه، ایجاد همایش و اطلاع رسانی از حمایت جوانان است.
هر جا ما کارها را به مردم سپردهایم با نتایج خوبی مواجه شدیم، دولت ما نمیخواهد مردم وارد مباحث علمی شوند، اگر اقتصاد و علم خصوصی، ضرری برای مملکت داشت قطعا آمریکا علم و اقتصاد را به دست مردم نمیسپرد.
آناج: همایش حمایت از تأسیس و فعالیت شرکتهای نوپا یا دانش بنیان در چه راستایی فعالیت خواهد کرد؟
ارسلانی: با هم اندیشی خانه نخبگان در نظر داریم با اجرای همایشی، نخبه ها را شناسایی کرده و از آنها حمایت به عمل آوریم. در این همایش بیشتر مدعوین ما مسئولان شهری و استانی هستند که با دعوت از نخبگان در تلاشیم علم این عزیزان را در راستای توسعه شهری، به مسئولان معرفی نماییم.
خانه نخبگان این سازمان کارگروههای مختلفی را ایجاد کرده است که سعی دارند با طرح چالشهای استانی در موضوعاتی از قبیل محیط زیست، سلامتی، صنعت و …، راهکارهای اساسی برای حل آنها بیابند.
به ساختار شکنی نیازمندیم
ما به یک ساختار شکنی و تغییر فرهنگ نیاز داریم، بستری که بتوان در راستای توسعه کشور قدمهایی برداشت و این بستر با تعامل بسیج علمی استان و خانه نخبگان در قالب همایشی در 10 کارگروه انجام میگیرد. در این کارگروه ها تمامی مقالات علمی که از نخبگان ارسال میشود در تمامی قالب های شهری و کشوری جاگذاری میشوند.
شایسته سالاری اصلی ترین مولفه
پروفسور رضایی: برای پیشبرد اهداف و حمایت از نخبگان، بسیج علمی سپاه عاشورا، به عنوان پایلوت، معرفی میشود که از جوانان حمایت کرده و علم را از بدنه دولت به سمت مردم سوق دهد. اگر جامعه ای بخواهد به مولفههای رشد و توسعه دست یابد، باید بر شایسته سالاری و استفاده از ظرفیت نخبگان در راستای مدیریت جامعه، توجه ویژهای داشته باشد.