خطر کم آبی تابستان آذربایجان شرقی را تهدید می کند

کاهش بارندگی ها، افزایش دما، تغییر اقلیم، افزایش جمعیت، افزایش مصرف، آلودگی منابع از جمله عواملی است که از چندین سال قبل زنگ خطر کاهش منابع آبی در آذربایجان شرقی به خصوص سدها، تالاب ها و منابع و ذخایر زیرزمینی را به چالش انداخته و تبدیل به قصه تکراری سال های اخیر شده است.

به گزارش روابط عمومی بسیج علمی ،پژوهشی و فناوری آذربایجان شرقی، کاهش منابع آب که با میزان بارش و مصرف نسبت معنی داری دارد مدتی است با کاهش ذخیره پشت سدهای آذربایجان شرقی و تالاب های استان ظاهر شده بر این اساس آمار آخرین وضعیت سدهای استان را از زبان مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی می شنویم :

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی با تشریح وضعیت آبی در پشت سدها، تالاب ها و دریاچه ارومیه، گفت: در آخرین گزارش سال آبی جاری حجم آب ورودی و حجم مخزن سدها و همچنین سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و تالاب قوری گل در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است.

ذخایر سدهای آذربایجان شرقی هفت درصد کاهش یافته است
یوسف غفارزاده روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگاران، اظهار کرد: حجم آب ورودی به مخازن ۱۲ سد در سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۱تا ماه جاری) در مجموع هفت درصد کمتر شده و از ۲۳۴۶.۴ میلیون مترمکعب در مدت مشابه سال آبی گذشته به ۲۱۸۵.۲ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه بیشترین کاهش حجم آب ورودی به مخازن سدها در ۲ سد ارس و خداآفرین بوده، افزود: در سال آبی گذشته ۱۴۲۰.۷۶ میلیون مترمکعب آب وارد مخزن سد ارس شده که این رقم در سال آبی جاری با کاهش ۸۷.۳۲ میلیون مترمکعبی به ۱۳۳۳.۴۴ میلیون مترمکعب افت کرده و حجم آب ورودی به سد خداآفرین با کاهش ۷۳.۹۱ میلیون مترمکعبی از ۹۲۵.۶۸ به ۸۵۱.۷۷ میلیون متر مکعب رسیده است.

غفارزاده اضافه کرد: حجم آب ورودی به سه سد استان در این مدت مثبت بوده و آب ورودی در سدهای تاجیار، زنوز و کردکندی در مجموع ۱.۵۴ میلیون متر مکعب بیشتر شده اما حجم آب ورودی بقیه سدهای استان کاهشی بوده و در مجموع ۲۰درصد در مقایسه با سال آبی قبل هفت در صد کمتر شده است.حجم آب ورودی به سه سد استان در سال آبی جاری مثبت بوده و آب ورودی در سدهای تاجیار، زنوز و کردکندی در مجموع ۱.۵۴ میلیون متر مکعب بیشتر شده اما حجم آب ورودی بقیه سدهای استان کاهشی بوده و در مجموع ۲۰درصد در مقایسه با سال آبی قبل هفت در صد کمتر شده است.
وی خاطرنشان کرد: در این مدت حجم آب ورودی به مخازن سدهای علویان ۲.۱۸، سهند ۲.۴۶، نهند ۱.۴۷، آیدوغموش ۵.۳۹، ستارخان ۴.۰۶، قلعه چای ۲.۹۶ و ارسباران ۱.۲۶ میلیون متر مکعب کمتر شده است.

متوسط حجم آب مخزن سدهای استان ۳۷.۵ درصد است
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی به حجم مخزن سدهای ۱۲ گانه استان اشاره کرد و گفت: حجم کل در تراز نرمال سدهای استان ۳۴۴۲ میلیون مترمکعب بوده و متوسط حجم مخزن این سدها در سال آبی جاری ۳۷.۵ درصد و خالی آنها ۶۲.۵ درصد است.
غفارزاده بیان کرد: سد ارس با ۷۶ درصد و سد سهند با ۵۴ درصد پرشدگی در صدر دیگر سدهای استان قرار دارند به طوریکه حجم پرشدگی مخزن سد ارس در سال آبی جاری با ۹ درصد افزایش به ۹۴۷ میلیون متر مکعب و پرشدگی سد سهند با پنج درصد کاهش به ۸۹.۱۷ میلیون مترمکعب کاهش یافته اما دومین سد استان از نظر درصد پرشدگی است.
وی افزود: کمترین پرشدگی حجم مخزن سدها در استان به ۲ سد نهند و ارسباران با ۱۶ درصد اختصاص دارد و این ۲ سد در مجموع ۷.۴۶ میلیون مترمکعل آب دارند.
غفارزاده اضافه کرد: حجم پرشدگی سدهای علویان ۱۹، سهند ۵۴، آیدوغموش ۲۳، ستارخان اهر ۲۱، قلعه چای ۲۹، تاجیار ۳۲، زنوز ۱۷، کردکندی ۲۶ و خداآفرین ۱۹ درصد است.
۱۲ سد بزرگ و ۱۰۰ سد کوچک خاکی در آذربایجان شرقی وجود دارد و در سال آبی جاری میزان بارش در استان ۵۲ میلی متر بوده که نسبت به سال قبل که ۱۰۴ میلی متر بوده ۵۰ درصد کمتر شده است.

کاهش ۵۱ سانتیمتری سطح تراز دریاچه ارومیه
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی با بیان اینکه تراز سطح آب دریاچه ارومیه در تاریخ ۱۳ اسفند سالجاری، ۱۲۷۰.۲۰ متر بالاتر از سطح تراز دریاهای آزاد است، گفت: این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۵۱ سانتیمتر کاهش یافته و در مقایسه با میانگین دراز مدت ۴۲۳ سانتیمتر کمتر شده است.
غفارزاده اضافه کرد: وسعت دریاچه نیز در تراز یادشده حدود ۱۰۴۰.۰۶ کیلومتر مربع است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۲۸۸.۲ و در مقایسه با میانگین دراز مدت ۳۶۲۷.۶ کیلومتر مربع کاهش یافته و در واقع وسعت این دریاچه به حدود یک ششم تنزل یافته است.
وی گفت: حجم آب این دریاچه در تراز یادشده، ۱.۴۱ میلیارد مترمکعب برآورد می شود که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱.۵۱ میلیارد مترمکعب و نسبت به میانگین دراز مدت ۱۵.۵۵ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.
به گزارش روابط عمومی بسیج علمی ،پژوهشی و فناوری آذربایجان شرقی ،بیش از ۹۵ درصد سطح حدود ۶ هزار کیلومتر مربعی دریاچه ارومیه خشک شده و این در حالی است که دولت سیزدهم برای احیای آن تلاش می‌کند؛ خشکی دریاچه ارومیه که میزان آب آن در اواسط دهه ۱۳۷۵ به ۱۴ میلیارد مترمکعب می رسید، از اوایل دهه ۱۳۸۰ آغاز و با تداوم خشکسالی ها، احداث بیش از ۷۰ سد در حوضه آبریز، توسعه باغات و برداشت بیش از حدمجاز آب های زیرزمینی تشدید شد.

حجم آب تالاب قوری گل ۲۶۰ هزار مترمکعب کاهش یافته است
غفارزاده به وضعیت آبی تالاب قوری گل نیز اشاره کرد و گفت: حجم آب این تالاب در تراز ۱۹۱۱.۷۶ متر، ۵۵۰ هزار مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶۰ هزار متر مکعب و در مقایسه با میانگین دراز مدت ۱.۰۴ میلیون مترمکعب کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه تراز سطح آب تالاب قوری گل در ۱۳ اسفند سالجاری، ۱۹۱۱.۷۶ متر است افزود: این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۳ سانتیمتر و نسبت به میانگین دراز مدت ۸۵ سانتیمتر کمتر شده است.
تالاب قوری‌ گول با ۲۰۰ هکتار وسعت در ۴۰ کیلومتری جنوب‌ شرقی تبریز قرار دارد؛ این پهنه آبی در ارتفاع ۱۸۹۰ متری از سطح دریا واقع شده و دارای چهار کیلومتر طول و عرض و ۱۶ کیلومتر مربع مساحت است و ژرفای آن در بهترین شرایط آبی و در عمیق‌ترین نقطه به ۱۳ متر می‌رسد.
«قوری‌ گول» در زبان ترکی به معنی تالاب خشک است؛ این تالاب در نزدیکی بستان‌آباد واقع شده و در ردیف آب‌های راکد آذربایجان به شمار می‌رود.