تولید «محیط کشت» در گیر و دار بروکراسی اداری

با وجودی که مقام معظم رهبری سال‌جاری را به عنوان ” تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها” نامگذاری کرده‌اند ولی مشاهده می‌شود، موانع اداری سد راه فعالیت‌های تولید علمی متخصصان است.

 در حالی که محیط کشت‌های مورد استفاده در آزمایشگاه‌های بیمارستان‌ها، تولیدی‌های صنایع غذایی، آزمایشگاه‌های کنترل کیفی لوازم آرایشی بهداشتی، در کل کشور فقط در استان کهگیلویه و بویراحمد تولید می‌شود و تعدادی از متخصصان میکروبیولوژی تبریز قصد دارند محیط کشت تولید کنند ولی پروسه کسب مجوزها همچنان مثنوی هفتاد من کاغذ است.

دکتر الهویردی قنبری مدیرعامل شرکت فناور «شهریار آزما تبریز» میکروبیولوژیست در گفت‌وگو با خبرنگار سازمان بسیج علمی، پژوهشی وفناوری آذربایجان شرقی در تبریز با تاکید بر اینکه این ظرفیت و قابلیت در استان آذربایجان‌شرقی وجود دارد که تولیدکننده محیط کشت‌های مصرفی اشاره شده باشد، اظهار داشت: صنعت تجهیزات پزشکی در بسیاری از کشورها منبع بسیار خوبی برای درآمد است و کشور ما نیز از این نظر دارای ظرفیت بالایی است و یکی از این ظرفیت‌ها تولید محیط کشت‌های تشخیصی و تحقیقاتی میکروب شناسی است. از آنجایی که استان آذربایجان‌شرقی در زمینه توریسم سلامت نیز فعال است، می‌توانیم با تولید این محیط کشت‌ها خدمات قابل توجهی به منطقه غرب و شمال‌غرب ارائه کنیم.

وی با اشاره به پیش‌نویس طرح تولید محیط کشت میکروبی خاطرنشان کرد: ‌طرح تولید محیط کشت‌های مورد نیاز برای بخش‌های عفونی بیمارستان‌های شمال‌غرب توسط متخصصان میکروبیولوژی شرکت «شهریار آزما تبریز»  نوشته شده و به سازمان صنعت و معدن، پارک علم و فناوری و علوم پزشکی ارسال شده ولی هنوز جوابی به نامه درخواست ما صادر نشده است.

در حالی که تولید محیط کشت در استان باعث جلوگیری از خروج سرمایه از استان شده و اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی را به دنبال دارد و در راستای تامین سلامت جامعه اقدامات حرفه‌ای صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: محیط کشت‌های میکروبی بر اساس نیاز بیمارستان‌ها  با همدیگر متفاوت است و اگر مدیران ارشد استانی همت کنند، می‌توانیم با هماهنگی و همکاری معاونت بسیج علمی، پژوهش و فناوری استان نیز اقدامات بسیار خوبی در این زمینه انجام  دهیم.

 مدیرعامل این شرکت با تاکید براینکه محیط کشت هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند، افزود: تولید محیط کشت اصلا آلودگی محیط زیست نداشته و مواد اولیه لازم برای تولید محیط کشت، آب مقطر، دستگاه اتوکلاو و پودر محیط کشت است و در حال حاضر محیط کشت فقط در استان کهکیلویه و بویراحمد تولید شده و به همه کشور فروخته می‌شود.

قنبری متذکر شد: طی ابلاغیه ستاد برکت، هر استانی که یک  طرحی را به محصول تبدیل کند، استان‌های همجوار ملزم به خرید و حمایت از این محصول تولیدی هستند، بنابراین اگر موانع تولید محیط کشت در استان برطرف شود ما آمادگی داریم در طی چند روز محیط کشت را تولید کرده و آن را به استان‌های همجوار شمال‌غرب ارسال کنیم.

وی با اشاره به چالش‌های ارسال محیط کشت‌های میکروبی از یک شهر به شهر دیگر تصریح کرد: محیط کشت‌های مورد نیاز بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های کل کشور از استان کهگیلویه و بویر احمد تامین می‌شود. ارسال محیط کشت از یاسوج به تبریز از طریق اتوبوس انجام می‌شود و از آنجایی که نحوه نگه داشتن محیط کشت و ارسال آن تابع شرایط خاصی است و راننده اتوبوس با نحوه نگهداری آن آشنایی ندارد، بنابراین بسیاری از محیط کشت‌های خریداری شده آسیب‌ دیده و دیگر کارایی نداشته و بیرون ریخته می‌شود.

قنبری با اظهار ناراحتی و انتقاد از مانع تراشی‌ها و بروکراسی اداری بیان داشت: با وجودی که مقام معظم رهبری سال‌جاری را به عنوان ” تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها” نامگذاری کرده‌اند ولی مشاهده می‌شود موانع اداری سد راه فعالیت‌های تولید علمی متخصصان است. با وجود اینکه با مسوولان ذی‌ربط در این زمینه نامه‌نگاری‌های مختلفی صورت گرفته است ولی هنوز به نتیجه خاصی نرسیده‌ایم.

وی در مورد محصول تولید محیط کشت‌های میکروبی در داخل استان اظهار داشت: اگر این محیط‌های کشت میکروبی در داخل استان تولید شود، دارای مزیت‌های زیاد است از جمله اینکه دیگر شاهد آلودگی و خرابی در اثر حمل و نقل نخواهیم بود و اگر بیمارستان‌ها صبح اعلام نیاز کنند به خاطر حمل و نقل درون شهری در طی چند ساعت محصول آماده شده و برایشان ارسال می‌شود.

موضوع واسطه‌گری و دلالی از بین می‌رود، این محصول طبق استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شود. متخصصان این امر در یک محیط کاملا استریل کار کرده و آموزش‌های لازم را به پرسنل شاغل در مراکز درمانی ارائه می‌دهند که این امر نیز یکی از نکات قوت این طرح به شمار می‌رود.

 قنبری در مورد کاربردهای محیط کشت‌های میکروبی یادآور شد: این محیط کشت‌ها در مراکز درمانی برای تشخیص انواع عوامل عفونی در بدن، تعیین نوع باکتری و در نهایت تجویز درمان مناسب از طرف پزشکان کاربرد اساسی دارد. مثلا پزشک معالج برای فردی آزمایش ادرار نوشته است، ادرار فرد باید در محیط کشت بررسی شود. مثال دیگر اینکه  یک فرد به شدت دچار بیماری‌های پوستی  شده است و پزشک برای درمان در خواست آزمایش مرتبط با بیماری‌های قارچی یا باکتریایی را می‌نماید که برای حل این مشکلات ما نیاز به محیط کشت‌های پایه، اختصاصی و افتراقی میکروبی خواهیم داشت تا تشخیص به موقع و درمان به نحو احسن صورت بگیرد.

در شرایط فعلی که کرونا همه‌گیر شده نمونه‌گیری از کرونا به محیط کشت‌های اختصاصی ویروسی نیاز دارد ما می‌توانیم با استفاده از دانش متخصصان استانی برای تولید این محیط کشت‌ها استفاده کرده و مانع از برون‌رفت سرمایه از استان خودمان شویم.

بنا به اظهارات وی به‌طور کلی می‌توان گفت، تمام آزمایشات و نمونه‌برداری‌ها نیازمند محیط کشت‌های عمومی و اختصاصی است. از انواع محیط کشت نیز می‌توان به محیط کشت مورد نیاز برای صنایع آب و فاضلاب، نمونه‌های کشاورزی، نمونه‌های انسانی، محیط کشت آزمایشگاه‌های تخصصی و تحقیقاتی مواد غذایی و لبنی و …نام برد.

وی ادامه داد: در فرآیند تولید محیط کشت اگر فرد آموزش ندیده و متخصص این کار نباشد و محیط کشت بر روی دست یا سایر نقاط بدن وی ریخته شود آن قسمت از بدن عفونت کرده و باعث آسیب‌های جدی شود و در مواقعی نیز در صورت شدت آسیب وارده شخص فوت کند و به همین منظور برای تولید محیط کشت‌ها به متخصص میکروبیولوژی نیاز است و متخصصان شرکت ما که همگی میکروبیولوژیست هستند، دارای ظرفیت و قابلیت بالا برای تولید محیط کشت در استان می‌باشند.

قنبری در مورد اعتبار لازم برای تولید محیط کشت در استان گفت: تولید محیط کشت با استانداردهای بین‌المللی  ۱۰۰میلیون تومان اعتبار اولیه نیاز دارد. طرح تولید محیط کشت طرح زود بازدهی است که کمتر از سه ماه به درآمدزایی و سوددهی می رسد.

 مدیرعامل شرکت «شهریار آزما تبریز» در بخش دیگری از صحبت‌های خود  با اشاره به فعالیت‌های این شرکت ابراز کرد: این شرکت در زمینه معرفی و تولید تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کند. بخشی از فعالیت‌های ما بر پایه داروها و عصاره‌های گیاهی بوده و سعی می‌کنیم با گروه‌های مختلف دانشجویی در ارتباط بوده و دانشجویان فعال گروه‌های علوم پایه که در زمینه تجهیزات پزشکی فعال هستند  را شناسایی کرده و برای طراحی ایده‌های نوین راهنمایی می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه موضوع آموزش یکی از فعالیت‌های محوری این شرکت تحقیقاتی است، افزود: ما به عنوان قطب علمی شهر و استان فعال هستیم و در ۲ ماه گذشته کلاس‌های آموزشی در شهرستان‌های  مهاباد و بوکان با محوریت آشنایی با تکنیک‌های آزمایشگاهی همچنین فرصت‌های شغلی و خوداشتغالی در رشته‌های علوم پایه زیست‌شناسی را برگزار کرده‌ایم.

 قنبری ادامه داد: با تلاش مدیریت همچنین دانشجویان شاغل در مرکز شهریار آزما تبریز در مرداد ماه سال 1400 با همکاری بسیج دانشجویی و معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اولین سمینار دانشجویی فرصت‌ها و چالش‌های شغلی برگزار شد که این نیز یکی از دستاوردهای علمی آموزشی این مرکز دانش بنیان به شمار می‌رود.

همچنین موضوع برگزاری دوره‌های  آموزش تکنیک‌های آزمایشگاهی از طریق هماهنگی‌های صورت گرفته از سوی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و خوی با مرکز شهریار آزما برگزار خواهد شد.

 در این کلاس‌های آموزشی در ابتدا طرح و برنامه ارائه شده و اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین شده  و سپس مباحث تخصصی ارائه می‌شود.

وی گفت: اگر جوانان از هفت خوان بروکراسی اداری عبور کنند در فیلد علم پزشکی و تحقیقات فعالیت‌های بسیار خوبی می‌توانند، انجام دهند.

وی با اشاره به کاربرد میکروبیولوژی در علوم مختلف اظهار داشت: میکروبیولوژی در صنعت نفت، گیاه پزشکی، داروسازی، محیط زیست، آب و فاضلاب و بسیاری از مناطق و صنایع کاربرد دارد.

مدیرعامل شرکت شهریار آزما تبریز با بیان اینکه باید زیرساخت‌های لازم برای کنترل کیفیت لوازم آرایشی تاسیس شود، تصریح کرد: ایران بعد از عربستان دومین مصرف‌کننده لوازم آرایشی و بهداشتی در آسیاست ولی هیچ کدام از لوازم آرایشی استفاده شده از بابت عفونت و عوارض ناشی از آن مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد برای همین منظور ضروری است، آزمایشگاه کنترل کیفیت لوازم آرایشی و بهداشتی تاسیس شود و متخصصان میکروبیولوژی این شرکت آمادگی خود را در این زمینه اعلام می‌کنند.

گزارش : معصومه درخشان