هفته جهانی شیر مادر/ اولین بانک شیر ایران در تبریز

از ۱ تا ۷ آگوست برابر با ۱۱ تا ۱۷ مرداد هفته جهانی شیر مادر (world breastfeeding week) نامگذاری شده است.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان شرقی، هفته جهانی شیر مادر حدود ۳۰ سال است که سالانه و با هدف شناخت و اهمیت تغذیه با شیر مادر برای همه مادران و اطلاع رسانی عموم مردم در بیش از ۱۲۵ کشور جشن گرفته می‌شود.

تاریخچه و نامگذاری هفته جهانی تغذیه با شیر مادر

در سال ۱۹۹۰ سیاست‌گذاران یونیسف و سازمان بهداشت جهانی، با همکاری برای تغذیه نوزاد با شیر مادر اصول و استانداردهای جهانی تنظیم کنند. نتیجه این گردهمایی صدور اعلامیه‌ای بود که به نام محل برگزاری این گردهمایی، به «اعلامیه اینوچنتی» مشهور است و هر سال در سالگرد تصویب این اعلامیه با انتخاب یک شعار برای بالا بردن آگاهی همگان درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و ترویج آن در سراسر جهان تلاش می‌شود.

در سال ۱۹۹۲ این روز توسط اتحاد جهانی اقدام برای شیردهی، با هدف بالا بردن آگاهی همگانی درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و تشویق مادران به شیردهی برای بهبود سطح سلامت کودکان در سراسر جهان، برای اولین بار جشن گرفته شد و تا کنون ادامه داشته است.

شیر مادر برای هر نوزاد بهترین سرآغاز زندگی است و علاوه بر سالم بودن مزایای تغذیه‌ای و عاطفی بسیاری برای مادر و نوزاد به همراه دارد. با وجود اینکه شیردهی مادران یک روند طبیعی است اما آسان نیست و مادران به حمایت زیادی جهت شروع شیر دادن و تداوم آن دارند.

اولین بانک شیر مادر ایران در تبریز

 در این میان مادرانی هستند که به هر علتی نمی توانند نوزادان خود را با شیر مادر تغذیه کنند برای همین است که در دنیا بانک شیر برای تغذیه هرچه بهتر نوزادان راه اندازی شده است و در ایران نیز اولین بانک شیر مادر در تبریز راه اندازی شده است.

بانک شیر مادران  دانشگاه علوم پزشکی تبریز در 25تیرماه سال ۹۵ با حضور آقای« ويل پاركس» نماینده یونیسف در ایران، دکتر صومی رییس دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دکتر پزشکیان نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو، دکتر مرندی رییس فرهنگستان علوم پزشکی کشور، رییس و اعضای انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر کشور، دکتر مطلق مدیر کل دفتر سلامت،جمعیت ، خانواده و مدارس وزارت بهداشت و سایر مسئولین وزارت و مسوولان استانی و با حمایت های مالی  اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت افتتاح شده است.

مرکز بانک شیر مادران دانشگاه علوم پزشکی تبریز مستقر در بیمارستان الزهرا اولین مرکز بانک شیر  مادران در بین دانشگاه های علوم پزشکی کشوراست که با هدف تامین شیرمادر برای نوزادان نارس و پرخطر راه اندازی شده است.

بر اساس منابع علمي استفاده از شیر مادران (ترجیحا شیر خود مادر و یا شیر مادر اهدایی ) ریسک ( عفونت نوزادي)، (بيماري التهابي روده نوزادان) را کاهش می دهد و به افزایش هوش و تکامل نوزدان در بلند مدت کمک می کند.

با دکتر محمد باقر حسینی مسوول بانک شیر مادران بیمارستان الزهراء تبریز و رئیس بخش Nicuبیمارستان الزهراء تبریز همراه شده ایم تا از چگونگی تشکیل و راه اندازی بانک شیر مادران و نحوه ذخیره سازی شیرهای اهدایی سخن بگوید.

دکتر حسینی در ابتدا درمورد راه اندازی بانک شیر مادران گفت: به دنبال فرصت های مطالعاتی در کشورهای اروپایی با مرکز بانک شیر مادران  و نقش شیرمادر در کاهش مرگ و میر نوزادان آشنا شده و بعد از بازگشت به ایران موضوع را با مدیران مربوطه مطرح کردم. دکتر حیدرزاده که رییس اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت بود اهمیت این موضوع را درک نموده  و با حمایت های روزافزون اداره سلامت نوزادان وزارت بهداشت مرکز بانک شیر مادران برای اولین بار در بیمارستان الزهرا تبریز راه اندازی شد.

راه اندازی 10 بانک شیر با استفاده از تجربه متخصصان تبریزی

حالا با تکیه بر تجربیات ارزشمند متخصصان تبریزی 10 بانک شیر مادر در شهرهای بزرگ کشور تأسیس و راه  اندازی  شده است که دکتر حسینی در این باره گفت: اکنون در سایر شهرها نیز با توجه به تجربه ما در این مرکز، کمک کردیم و در ۱۰شهر بانک شیر نوزادان افتتاح شده است.بانک شیر نوزادان دو مرکز در شهر تهران، مشهد، کرمانشاه، کرمان،شیراز، یزد فعال است و در شهر اصفهان نیز در آستانه راه اندازی و فعال شدن است.

مسوول بانک شیر مادران بیمارستان الزهراء تبریز ادامه داد :مرکز بانک شیر بیمارستان الزهراء تبریز به عنوان بیمارستان مادر عمل کرده و در مواقع لزوم بیمارستان کودکان و طالقانی  تبریز را نیز حمایت می کند یعنی اگر در این بیمارستان ها به شیرهای اهدایی مادران اعلام نیاز شود شیرهای اهدایی از سوی مادران را به آنها نیز ارسال می کنیم.

روزانه 4لیتر شیر پاستوریزه می شود

وی در مورد میزان شیر اهدایی مادران به بانک شیرنوزادان بیمارستان الزهرا اظهارداشت: تعدادی از مادران اضافه شیر مازاد بر نیاز فرزند خود را به جای اینکه دور بریزند به بانک شیر اهداء می کنند.

شیرهای اهدایی به محض دریافت پاستوریزه می شوند، روزانه ۴لیتر شیر در بانک شیر  مادران پاستوریزه  شده و سپس در مراکز مورد استفاده قرار می گیرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه داد:در این مرکز هر روز ذخیره شیر صورت می گیرد، در درجه اول شیرهای اهدایی در بیمارستان الزهرا مورد استفاده قرار می گیرد، در مرحله بعدی بیمارستان طالقانی و سپس دربیمارستان کودکان استفاده می شود.

پاستوریزه کردن 32 هزار لیتر شیر در3سال

رئیس بخش Nicuبیمارستان الزهراء تبریز با اشاره به ذخیره شیردر بانک شیر مادران ادامه داد: روزانه ۶تا۸ لیتر شیر در بانک شیر مادران  ذخیره می شود و با توجه به اینکه در جامعه انسانی یک روز ۴لیتر شیر یا روز دیگر 5/3 لیترشیر مصرف می شود میزان مصرف و ذخیره شیر متفاوت است.

می توان گفت طی  این سال ها که این مرکز راه اندازی شده است 32 هزار لیتر شیر مادر در این بانک شیر پاستوریزه  شده است.

چرا شیر مادر پاستوریزه می شود

چرا شیر اهدایی مادران پاستوریزه می شود؟ این سوال دیگری است که از دکتر حسینی می پرسم و او در جواب می گوید: هر شیری که مادر به فرزند خویش می دهد از نظر آلودگی ها امن است و نیازی به پاستوریزه شدن ندارد ولی وقتی موضوع اهدای شیربه میان می آید و در مورد نوزاد  دیگری  مورد  استفاده قرار می گیرد باید اطمینان حاصل کرد که شیر امن بوده و هیچ خطری ندارد.

ممکن است یک سری باکتری ها از طریق شیر منتقل شوند و از طرفی دیگر امکان انتقال بیماری هپاتیت Aو C از طریق شیر اهداء شده وجود دارد، چون باید امنیت تغذیه با شیر اهدایی مادر فراهم شود عمل پاستوریزاسیون صورت می گیرد.

در این بانک، شیر اهدايي مادران جمع آوری و پاستوریزه می گردد تا برای مصرف در نوزادانی که از شیرمادر خودشان محروم هستند، آماده و امن گردد. بدين معني كه شیر های مادران اهدایی پس از تایید ازمایشگاه مورد پاستوریزاسیون قرار میگیرند تا ریسک انتقال (HIV) هپاتیت ب، هپاتیت سی و  CMV و باکتری های معمول از بین برود. با پاستوریزاسیون قسمت عمده مواد ایمنی موجود در شیر مادر حفظ می شود و به مین دلیل نسبت به شیر خشک ارجح است.

ماندگاری شیر پاستوریزه تا3 ماه در فریزر

 سازمان جهاني بهداشت و یونیسف برای نوزادانی که به هر دلیل از شیر مادر خود محرومند شیر دایه با شیر آماده شده توسط بانک شیر را توصیه می کنند.

وی با اشاره به ماندگار شیر پاستوریزه شده خاطرنشان کرد: شیر پاستوریزه شده تا ۴۸ ساعت در یخچال بیمارستانی و به مدت ۳ماه در فریزر بیمارستانی امکان نگهداری دارد.

شیرها مختص نوزادان تبریزی نیست

البته شیرهای اهدایی مادران تبریزی تنها برای نوزادان این شهر استفاده نمی شود بلکه درخواست کنندگانی از سایر شهرها نیز دارد که مسوول بانک شیر مادران بیمارستان الزهراء تبریز در این زمینه گفت: بعد از راه‌اندازی بانک شیر مادر تبریز، از بعضی از شهرها مانند تهران، اصفهان و همدان، درخواست‌هایی مبنی‌ بر ارسال شیر به بخش نوزادان و NICU برای تغذیه نوزادانی که آسیب‌دیده بودند و نیاز به شیر مادر داشتند، به دستمان رسید. ما هم استقبال کردیم و شیرهای موردنیاز را به‌صورت فریز شد(یخ‌زده) در یخچال‌های پرتابل برای این شهرها فرستادیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با مقایسه وضعیت بانک شیر موجود در کشور نسبت به کشورهای اروپایی گفت: از حدود ۹۰ سال قبل در کشورهای پیشرفته بانک های شیر مادر فعال هستند و آخرین متد و استانداردهای بانک شیر متعلق به آمریکا و کشورهای اروپایی است.

ایران و کویت تنها دارندگان بانک شیر در خاورمیانه

از نظر کمیت و کیفیت شیردر مرکز بانک شیر نوزادان وضعیت خوب و مطلوبی در منطقه خاورمیانه داریم. در منطقه خاورمیانه ایران و کویت تنها کشورهایی هستند که دارای بانک شیر نوزادان هستند. ایران جزو اولین کشورهایی است که بانک شیر را راه اندازی کرده و در ایران این مرکز برای اولین بار در تبریز راه اندازی شده است.

رئیس بخش Nicuبیمارستان الزهراء تبریز با اشاره به امکانات موجود در این مرکز خاطرنشان کرد: ما در این مرکز تلاش می کنیم کارها بر اساس استانداردهای روز دنیا صورت گیرد.امکاناتی مانند یخچال های پیشرفته، دستگاه پاستوریزه کننده شیرمادر، لاکتو اسکن راه اندازی شده است. در این مرکز دستگاه های پاستوریزه شیر به صورت اتوماتیک شیر را پاستوریزه می کند. در ابتدا ظروف شسته  شده و با اشعه uv استریل شده و سپس عمل پاستوریراسیون صورت می گیرد.

حسینی با اشاره به اینکه مادرانی که با کمبود شیر مواجه هستند، می توانند نیاز نوزاد به شیر را از بانک شیر تامین کنند، افزود: با مراجعه مادران به بانک شیر، تغذیه نوزاد به طور کامل تامین می‌شود. و با توجه  به راه‌اندازی بانک شیر در تبریز، میزان مرگ و میر نوزادان و بیماری‌های عفونتی و مشکلات گوارشی نوزادان کاهش چشمگیری یافته است.  

انتهای پیام/

                                                                                               گزارش: معصومه درخشان