سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری آذربایجان شرقی یک سایت دیگر با وردپرس فارسی
بررسی تصاویر مغزی هر فرد، اطلاعات خوبی راجع به پیش بینی شاخص های بالینی فرد و شدت نشانه های مختلف او در اختیار متخصصان قرار می دهد اما اختلال طیف اوتیسم به دلایلی دشوارتر از سایر اختلالات روانشناختی در آزمون های بالینی است که در پژوهش
جعفر آقازاده در تعریف واژه اوتیسم می گوید: اوتیسم به معنای خودگرایی و عدم توجه به محیط اطراف است. اوتیسم یا (ASD) دسته‌ای از اختلالات تکاملی سیستم عصبی می‌باشد که از جمله تظاهرات اصلی آن می‌توان به نقص در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و نیز وجود رفتارهای تکراری و علایق محدود اشاره نمود. اوتیسم به‌عنوان یک طیف در نظر گرفته می‌شود، چراکه تظاهرات آن بسیار متنوع و ناهمگن است.
متخصص مهندسی پزشکی بیان کرد: اطلاعات مربوط به دپارتمان آموزش در آمریکا نشان می دهد که هر ساله، میزان ابتلا به اوتیسم بین ۱۰ تا ۱۷ درصد افزایش می یابد. میزان شیوع ASD در ایالات متحده‌ی آمریکا در سال 1990 معادل 4 تا 5 در هر هزار نفر و در سال 2013 معادل 1 در 50 نفر گزارش شده است.
وی افزود: براساس آمار ارائه شده از سوی انجمن اوتیسم ایران از هر 150 کودک متولد شده, 1 نفر از آن ها مبتلا به اوتیسم است. به دلیل افزایش سریع و پیش‌رونده‌ی ASD، تحقیقات فراوانی در دهه‌های اخیر روی آن انجام گرفته است.
آقازاده متذکر شد: انجام ارزیابی بالینی اختلال طیف اوتیسم بسیار وقت گیر است و وابسته به مهارت متخصص می باشد. هم چنین به دلیل این که علایم بالینی اختلال طیف اوتیسم می توانند با علایم سایر بیماری های روانشناختی همپوشانی داشته باشند, لذا این آزمون ها می توانند منجر به تشخیص اشتباه و در نهایت تجویز پروتکل درمانی نادرست شوند. علاوه براین، تشخیص های بالینی, قادر به آشکار ساختن علل نوروبیولوژیکی اختلال طیف اوتیسم و نواحی آسیب دیده ی مغزی در اثر این اختلال نیستند.
مدیر مرکز رشد مهندسی پزشکی شهید باکری تصریح کرد: با توجه به موارد ذکر شده و روش های تصویربرداری مغزی می توانند ابزار مفیدی برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم و پیش بینی شاخص های بالینی آن باشند. وی افزود: براساس اطلاعات آناتومیکی, حجم های مغزی و ضخامت قشر مغزی در افراد سالم و اوتیستیک متفاوت هستند و براساس نقشه برداری های مغزی, ارتباطات عملکردی مغز در این دو گروه نیز دارای تفاوت هایی می باشد. ترکیب اطلاعات آناتومیکی و عملکردی منجر به تشخیص اختلال اوتیسم با صحت بالاتر می شود و هم چنین نواحی آسیب دیده در اثر اختلال برای هر فرد به طور جداگانه, مشخص می شوند و در نهایت منجر به شخصی سازی درمان برای هر فرد می گردد.
این متخصص حوزه مهندسی پزشکی گفت: در صورتی که ارتباط بین اطلاعات تصویربرداری و شاخص های بالینی اختلال طیف اوتیسم بررسی شود می توان با روشی کمی و با صحت بالا, همبستگی هر یک از شاخص های بالینی این اختلال را با نواحی مغزی آسیب دیده مرتبط با آن بررسی کرد.
به گفته ی آقازاده، الگوریتم طراحی شده شامل بخش های مختلف پیش پردازش، استخراج ویژگی از تصاویر ساختاری شامل ویژگی های مربوط به شکل و حجم و استخراج ویژگی از تصاویر عملکردی شامل اتصالات عملکردی (FC) و ویژگی های مربوط به نقشه ی ارتباطات عملکردی مغز, انتخاب ویژگی هایی که بین دو گروه افراد سالم و اوتیستیک دارای تفاوت معنی دار هستند و تشخیص افراد اوتیستیک از افراد گروه کنترل است. هم چنین به ارتباط شاخص های بالینی این اختلال با ویژگی های استخراج شده از تصاویر پرداخته می شود و این که هر شاخص بالینی با کدام ناهنجاری عملکردی و ساختاری مغز مرتبط است مورد بررسی قرار گرفت.
مدرس دانشگاه اظهار داشت: . با دانشی که در دست است در حال حاضرهیچ روش هوشمندی برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم، وجود ندارد. ممکن است تغییرات ساختاری و عملکردی مغزکلیدی برای کمک به تشخیص این اختلال باشند. علاوه براین مورد تشخیص اختلال اوتیسم با استفاده از تصاویر ساختاری و عملکردی مغز قادر به آشکار ساختن علل نوروبیولوژیکی این اختلال است.
متخصص مهندسی پزشکی ادامه داد: روش های بالینی مورد استفاده برای تشخیص اوتیسم بسیار زمان بر است و نیاز به جلسات متعددی دارد.در حالی که تشخیص هوشمند این اختلال به سرعت انجام می شود. دستاورد این پژوهش یک سیستم کمک تشخیصی هوشمند برای کمک به پزشک در جهت رسیدن به بهترین تصمیم بالینی است. بررسی ارتباط بین شاخص های بالینی این اختلال و ویژگی های تصاویر ساختاری و عملکردی نیز به تعیین صحیح پروتکل درمانی فرد اوتیستیک و تجویز صحیح داروهاکمک می کند.
آقازاده افزود: علاوه بر این تشخیص با استفاده از تصاویر ساختاری و عملکردی مغز کمک می کند تا بهترین روش درمانی برای فرد اوتیستیک انتخاب شود. مانند سایر بیماری ها و اختلالات، این اختلال نیز در افراد گوناگون متفاوت بروز می کند و در نتیجه پروتکل درمانی مورد استفاده برای افراد مختلف نیز متفاوت است. پژوهش حاضر با آنالیز نواحی آسیب دیده مغزی فرد می تواند پزشکان و متخصصان را به سمت شخصی سازی درمان این اختلال هدایت کند.
مخترع برتر کشوری می افزاید: هم چنین به دلیل بررسی ارتباط شاخص های بالینی این اختلال با نواحی آسیب دیده ی مغز و با توجه به این که هر یک از شاخص های بالینی مربوط به یکی از نشانه های اختلال اوتیسم مانند اختلال در تکلم، مهارت های اجتماعی و … هستند، لذا بررسی تصاویر مغزی هر فرد، اطلاعات خوبی راجع به پیش بینی شاخص های بالینی فرد و شدت نشانه های مختلف او در اختیار متخصصان قرار می دهد. به دلیل دشوار بودن تشخیص افتراقی این اختلال از سایر اختلالات روانشناختی در آزمون های بالینی، این مشکل در پژوهش حاضر حل می شود.
جعفر آقازاده/مدیر مرکز رشد مهندسی پزشکی شهید باکری
