سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری آذربایجان شرقی یک سایت دیگر با وردپرس فارسی
اگر بخواهیم به زبان آمار سخن بگوییم طبق اظهارات مدیرکل سازمان انتقال خون آذربایجان شرقی سال گذشته فقط ۲.۷ درصد خانم‌ها اهداءکننده خون بودند درحالی‌که بیش از ۵۰ درصد خون و فراورده‌های خونی توسط خانم‌ها استفاده می‌شود.
اهدای خون، اهدای زندگی
«اهدای خون، اهدای زندگی» شعار نام آشنایی است که در هیاهوی زندگی مادی، افراد فرهیخته به‌عنوان اهداکنندگان خون بدون هیچ توقع و چشم‌داشتی، بخشی از وجودشان را در اختیار همنوعان خود قرار می‌دهند.
خانم سولما محمد ثانی یکی از آن زنان فرهیخته شهرمان است که بی‌منت با بذل خون خود در تلاش است تا سهمی در کمک به بیماران نیازمند خون داشته باشد.
سولما محمد ثانی در سن ۱۷ سالگی وارد دانشگاه تبریز شده و در سن ۲۱ سالگی با تحصیلات کارشناسی مامایی دانشگاه را با درجه شاگرد ممتازی به اتمام رسانده است.
رکورد زنی با 80 مرتبه اهدای خون
نام او به‌عنوان بانوی رکورددار اهدای خون در بین زنان استان آذربایجان شرقی می‌درخشد، او برای اولین بار در سال ۷۰ و در سن ۱۷ سالگی خون خود را اهدا کرده است. زمانی که در دوران دانشجویی در بیمارستان‌ها مشغول گذراندن دوره کارآموزی بود وقتی بسیاری از بیماران نیازمند خون را مشاهده می‌کند تصمیم می‌گیرد برای کمک به نیازمندان اهداءکننده خون باشد.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار علم و فناوری از تجربیات اهدای خون خود سخن می‌گوید.
سولما محمدثانی تاکنون 80 نوبت خون اهدا کرده است و وقتی دفترچه خاطرات ذهن خود را در مورد روند اهدای خون مرور می‌کند می‌گوید: طی این28 سالی که من به‌صورت مستمر اهداءکننده خون هستم در حال حاضر در روند خون‌گیری نسبت به سال‌های قبل تفاوت‌هایی صورت گرفته است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سال‌های اولیه حدود ۰۰ ۳ سی‌سی خون‌گیری می‌شد ولی الآن حدود ۵۰۰ سی‌سی انجام می‌گیرد.
قبلاً سیستم کامپیوتری نبود ولی الآن ثبت‌نام و فرایند اهدای خون از طریق سیستمی انجام می‌گیرد. قبلاً کارت اهدای خون به درب منازل ارسال می‌شد ولی الآن دیگر مشخصات در سیستم ثبت می‌شود.
برایم جالب است تا بدانم در کارت‌هایی که به در منازل ارسال می‌شد چه مواردی ذکرشده بود و خانم محمد ثانی در پاسخ سوالم اضافه می‌کند: در این کارت‌ها ضمن تشکر از اهدای خون، نوع گروه خونی نوشته‌شده بود و در کنار آن یک جمله با این مضمون که «خون شما مورداستفاده قرار گرفت» نوشته‌شده بود.
آن‌چنان‌که خودش می‌گوید او سعی کرده است نوبت‌های اهداء خون بدون وقفه و به‌صورت منظم باشد ولی فقط در دو نوبت زایمان و یک مورد عمل جراحی به‌ناچار بین دفعات اهدای خون او وقفه افتاده است ولی بعدازآن هیچ‌وقت وقفه‌ای نبوده است.
چرا خانم‌ها اهداءکننده خون نیستند؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که به ذهن می‌آید این است که چرا خانم‌ها تمایلی برای اهدای خون ندارند و چگونه می‌شود که خانم محمد ثانی به‌عنوان رکورددار اهدای خون زنان استان بروز و ظهور می‌یابد؟
خانم محمد ثانی در پاسخ به این سؤال و اینکه سبک زندگی یک خانم اهداءکننده خون با سایر خانم‌هایی که اهداءکننده خون نیستند چه تفاوتی دارد معتقد است:
تفاوت من با بقیه خانم‌ها در تفکر من است
تفاوت من با خانم‌های دیگر در نوع سبک زندگی نیست، سبک زندگی ما تفاوتی ندارد، تفاوت ما در تفکر ما است. من معتقدم اهدای خون به‌هیچ‌وجه باعث کم‌خونی نمی‌شود ولی بانوانی که اهداءکننده نیستند به خاطر این باور اشتباه از اهدای خون اجتناب می‌کنند.
ترس از کم‌خونی
وی ادامه داد: ترس از کم‌خونی یکی از مهم‌ترین دلایلی است که بانوان را از اهدای خون بازمی‌دارد. درصورتی‌که این نظریه اصلاً صحیح نیست حتی با اهدای خون مغز استخوان فرد برای تولید گلبول‌های قرمز فعال‌تر می‌شود و ممکن نیست دچار کم‌خونی شود.
ابتلا به بیماری‌های عفونی
یکی دیگر از دلایل عدم اهدای خون در بانوان را می‌توان ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی و خونی ذکر کرد درحالی‌که این مورد نیز صدق نمی‌کند چون همه ابزار استفاده‌شده کاملاً استریل و بهداشتی بوده و هرگونه شائبه ابتلا به بیماری‌های عفونی و ویروسی را از بین می‌برد.
انجام آزمایش هموگلوبین، پیش از اهدای خون نیز از موارد دیگری است که برای ممانعت از اهدای خون مبتلایان به کم‌خونی در مراکز انتقال خون به اجرا درمی‌آید، ضمن اینکه مکمل‌های حاوی آهن برای اصلاح کم‌خونی به‌صورت رایگان در اختیار این گروه از مراجعین قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان می‌کند: حتی افراد بعد از اهدای خون دچار ضعف نمی‌شوند و من نیز ضعفی در وجود خودم حس نمی‌کنم چراکه بعد از اهدای خون درهمان جا نیم ساعت استراحت کرده و با پذیرایی انجام‌شده در آن مرکز توانایی خود را پیدا می‌کنم.
قبل از اهدای خون تغذیه خاصی نیاز نیست
داشتن اطلاعات اولیه در مورد نکات تغذیه‌ای قبل از اهدای خون نیز جزو مواردی بود که این بانوی فرهیخته به آن اشاره کرد و گفت: قبل از اهدای خون به تغذیه خاصی نیاز نیست، فرد باید یک وعده غذایی کامل خورده و قبل از خون‌گیری هم دو لیوان آب بنوشد و بعدازاینکه مرحله خون‌گیری تمام شد نیم ساعت استراحت کرده و پذیرایی می‌شود تا قوه بدنی خود را پیدا کند.
اهدای خون قبل از اینکه وارد بانک خون شوید آغاز می‌شود. یک صبحانه یا ناهار خوب بخورید. به‌هیچ‌عنوان در این روز نباید وعده غذایی را نادیده بگیرید و حتماً مقدار کافی آب، شیر و سایر مایعات بنوشید.
قبل از اهدای خون، باید به چند سؤال در مورد سابقه پزشکی خود پاسخ داده و آزمایش خون و فشارخون بدهید. سابقه پزشکی شامل سووالاتی است که به پرسنل بانک خون کمک می‌کند بفهمند که اهداءکنندگان دارای بیماری هستند که از طریق خونشان انتقال یابد یا خیر.
خانم‌ها سه نوبت در سال
محمدثانی در مورد تعداد دفعات اهدای خون خانم‌ها اظهار داشت: معمولاً خانم‌ها در طی سال ۳ نوبت و به فاصله ۴ ماه مجاز به اهدای خون هستند و من در ماه‌های خرداد، مهر و بهمن برای اهدای خون به سازمان انتقال خون مراجعه می‌کنم و آخرین بار در 30 فروردین سال 99 خون خود را اهداء کرده ام و نوبت بعدی نیز 31 مرداد است.
وی با اشاره به تهیه فراورده‌های خونی از خون اهداءکنندگان می‌گوید: معمولاً وقتی یک نفر خون اهدا می‌کند فراورده‌های خون اهداشده در ۴ بیمار قابل‌استفاده است. پلاسما و پلاکت خون در تهیه داروهای بیماران هموفیلی و تالاسمی نیز کاربرد فراوانی دارد.
اهدای خون در ۱۰ دقیقه
محمدثانی در مورد زمان خون‌گیری می‌گوید: اهدای خون حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. چیزی شبیه به دادن آزمایش خون است. وقتی کارتان تمام شد، بهتر است چند دقیقه بنشینید و استراحت کنید، مایعات زیاد بخورید و بقیه روز را آسان‌تر بگذرانید.
اهدای خون یک‌روند ساده و ایمن است و تقریباً ۴۵ تا ۶۰ دقیقه زمان لازم دارد. وسایل مورداستفاده یک‌بارمصرف و استریل هستند. ابتدا فرم ثبت‌نام توسط بیمار تکمیل می‌گردد سپس بیمار به چند سؤال در ارتباط با سلامتی خودپاسخ می‌گوید و معاینه بالینی ساده شامل: اندازه‌گیری فشارخون، نبض به‌علاوه یک نمونه خون برای تشخیص کم‌خونی از بیمار انجام می‌شود. اهداءکننده روی تخت دراز کشیده و محل خونریزی توسط ماده آنتی‌سپتیک، ضدعفونی می‌شود و سپس در عرض ۶ تا ۱۰ دقیقه خون‌گیری به عمل می‌آید.
اهدای خون، زکات سلامتی
خانم محمدثانی به‌قدری از اهدای خون خود رضایت قلبی دارد که اهدای خون را زکات سلامتی و تندرستی دانسته و معتقد است: همان‌گونه که طبق آموزه‌های دینی ما هر کاری زکاتی دارد زکات سلامتی نیز بخشیدن خون سالم است.
توصیه به خانم‌ها
وی در مقام توصیه به خانم‌هایی که به دلایل مختلف از اهدای خون امتناع می‌کنند می‌گوید: اینکه افراد دچار کم‌خونی هستند یا خیر با یک آزمایش خیلی ساده تشخیص داده می‌شود، بنابراین توصیه من به خانم‌ها این است که اگر دچار کم‌خونی نیستند حتماً اهدای خون را در برنامه خود بگنجانند و مطمئن باشند بعد از اهدای خون هیچ عارضه‌ای آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
حمایت های بی دریغ خانواده
بانوی رکورددار اهدای خون در استان با اشاره به حمایت‌های همسر و فرزندان خود افزود: فرزندانم مرا تحسین می‌کنند آن‌ها خیلی از انجام این کار رضایت داشته و مرا همراهی می‌کنند. البته در کنار فرزندان باید بگویم همسرم نیز همیشه در تمام زمینه‌ها مرا همراهی و پشتیبانی می‌کند و در اثر اهدای خون مستمر همسرم نیز به جمع اهداکنندگان خون پیوسته است.
وی ضمن تشکر از تمامی پرسنل شرکت انتقال خون که زحمت‌کشیده و با صبر و متانت و با روی خوش پذیرای افراد هستند از راه‌اندازی مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی در تبریز خبر داد و گفت: اخیراً مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی در تبریز راه‌اندازی شده است و من خودم عضو بانک خون سلول‌های بنیادی هستم، افراد می‌توانند به‌راحتی با دادن مقدار خیلی کمی خون (حدود ۱۰ سی‌سی) جهت تعیین مشخصات خون فرد اهداکننده سلول‌های بنیادی در این مرکز ثبت‌نام کنند که برای درمان بیماری‌های خونی صعب‌العلاج بسیار مفید و مؤثر است.
در این طرح اگر اهداکننده نمونه، خودش به بیماری خونی مبتلا شود می‌تواند از این بانک سلول‌های بنیادی و یا از سایر افراد اهداکننده بهره‌مند شود.
او با شاره به اینکه هم‌زمان با تأسیس سازمان انتقال خون از اهداءکنندگان خون تجلیل به عمل می‌آید در مورد یکی از خاطرات فراموش‌نشدنی خود گفت: معمولاً هرسال در نهم مرداد سالروز تأسیس سازمان انتقال خون مراسم تجلیل از اهداءکنندگان مستمر خون برگزار می‌شود و هدیه‌ای به‌رسم یادبود اهدا می‌شود یکی از هدایایی که من در این مراسم گرفتم دیوان شهریار بود که این هدیه خیلی برایم ارزشمند است.
گزارش از معصومه درخشان
