تبریز در یک قدمی تبدیل شدن به شهر هوشمند

اولین اقدام پایه برای تبدیل شدن تبریز به عنوان یک شهر هوشمند، آماده‌سازی زیرساخت‌های اطلاعاتی و در راس آن تجهیز شهر به فیبر نوری است که بسترسازی آن از سال ۱۴۰۱ توسط شهرداری آغاز شد.

به گزارش روابط عمومی بسیج علمی،پژوهشی و فناوری آذربایجان شرقی ،ایده تبدیل شدن شهرها به یک شهر هوشمند، در کنار صرفه اقتصادی و مزیت‌های زیست محیطی برای مسئولین، در زندگی روزمره شهروندان نیز بسیار مفید و دارای اهمیت است. به همین منظور توجه خاص و اختصاص بودجه‌های مالی جهت دستیابی به این منظور امری حیاتی و طبیعی است هر چند علاوه بر زیرساخت‌های فنی باید به توسعه انسانی نیز در این زمینه اهمیت ویژه قائل شد.

شهر هوشمند، شهری است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای افزایش بهره‌وری عملیاتی، بهبود کیفیت خدمات دولتی ارائه شده و در نتیجه بالا بردن سطح رفاه افراد جامعه استفاده می‌کند. در کشور ایران، جهت تحقق این امر، شهرداری ها به عنوان ارگان معین جهت بسترسازی و دسترسی کل به فناوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده از فناوری فیبر نوری مشخص شده اند، به همین منظور شهرداری تبریز طی سال ۱۴۰۱ اقدام به بسترسازی فیبرنوری به میزان ۳۲ کیلومتر (از میدان بسیج تا راه آهن) کرد و طبق پیش‌بینی‌ها تا پایان سال ۱۴۰۲ با اختصاص برآورد اولیه به مبلغ ۱۲۰ میلیارد تومان در قالب ۲۴۰ کیلومتر کل شهر تبریز را به این فناوری مجهز می کند تا بستر لازم برای تبدیل شدن به شهر هوشمند فراهم شود.

در راستای تبدیل شدن به شهر هوشمند تا کنون ۳۸ سامانه جهت انجام امور مالی، اداری، شهرسازی، خدماتی و … در درون مجموعه شهرداری تبریز فعال است و با بهره برداری از اپلیکیشن تبریز امکان ارائه خدماتی از جمله پرداخت عوارض، بلیط اتوبوس، امورات آرامستان ها، موارد گردشگری، سلامت و … فراهم می‌شود که بزودی رونمایی خواهد شد.

فرایند و اهمیت تبدیل شدن شهرها به شهر هوشمند در جهان امروز

با توجه به رشد جمعیت و توسعه قارچ‌گونه شهرها در جهان که سهم عمده این افزایش‌ها مربوط به کلانشهرهای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران بوده است و همچنین دگرگونی‌ها و معضلات شهری متعدد و فشارهای فزاینده ای که این کشورها برای ارائه بیشتر و بهتر خدمات پایه به جمعیت در حال رشد مواجه‌اند، برنامه‌ریزان شهری در سراسر جهان می‌کوشند با نگاهی یکپارچه به تمامی ابعاد شهرنشینی، مدل‌هایی را برای توسعه شهرها به منظور پاسخگویی به خواسته ها و انتظارات جدید دنیای امروز و مقابله با چالش‌های پیش رو توسعه دهند. یکی از مفاهیم جدید برای مقابله با چالش‌های کنونی شهرها در عرصه برنامه‌ریزی شهری، توسعه شهر هوشمند است که در طول سال های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است.

اهمیت توسعه شهر هوشمند در بهبود وضع زندگی کنونی انسانی و آسایش آنان به اندازه ای است که تمامی شهرهای امروزی جهان، به هوشمندسازی نیاز دارند و بر اساس شواهد پنج جریان اصلی شهرنشینی شتابان، اثرات شهرها بر محیط زیست (نگرانی های زیست محیطی)، بحران های اقتصادی، تغیرات جمعیت شناختی و سایر عوامل(پیشرفت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، مهاجرت مغزها، بوروکراسی، مسائل حمل و نقل، آب، انرژی و …) جز موارد بسیار مهمی اند که بیش از پیش ضرورت مطالعه شهرهای هوشمند را آشکار می‌کند. در این بین شیوع جهانی اپیدمی کرونا در اواخر دسامبر ۲۰۱۹ و پدید آمدن مشکلات ناشی از آن نیز توجه به هوشمندسازی شهرها و استفاده از فناوری‌های جدید را دوچندان کرده است.

بنابراین در کنار مباحث شهر الکترونیک، شهر خلاق و شهر پایدار(پایداری محیطی، اجتماعی و اقتصادی)، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT ) به کاهش هزینه ها، سرعت در انجام کارها، کاهش سفر و آلودگی منجر شده است. توسعه ICT و هوشمندسازی هر چه بیشتر شهرها ابزاری است که امکان خدمات‌دهی بیشتر به شهروندان و ارتقای کیفیت زندگی شهری را برای دولت ها و مدیریت شهری فراهم می کند.

شهر هوشمند شامل ۶ بعد مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط‌ زیست هوشمند، زندگی هوشمند، دولت هوشمند و جابه‌جایی هوشمند است. ۱- جابجایی هوشمند شامل سیستم حمل و نقل نوین، امن، خلاقانه و مقید به محیط زیست، دسترسی به فناوری اطلاعات، دسترسی به امکانات محلی و دسترسی به امکانات ملی و بین المللی ۲- مردم هوشمند شامل مدرک تحصیلی، تمایل به یادگیری مادام العمر، تکثرگرایی اجتماعی و وقومی، انعطاف پذیری، خلاقیت، مشارکت در امور اجتماعی و بین المللی (جهان وطنی) ۳- زندگی هوشمند شامل امکانات آموزشی، امنیت فردی، کیفیت مسکن، جذابیت های گردشگری، شرایط بهداشتی، انسجام و وحدت اجتماعی و امکانات فرهنگی ۴- محیط زیست هوشمند شامل حفاظت از محیط زیست، مدیریت پایدار منابع، جذابیت شرایط طبیعی و آلودگی زیست محیطی ۵- مشارکت در تصمیم گیری ها، خدمات عمومی و اجتماعی و حکمرانی شفاف ۶- اقتصاد هوشمند شامل کارآفرینی، وجه اقتصادی، روحیه نوآوری، انعطاف پذیری بازارکار، بهره‌وری و جایگاه ملی و بین المللی است.