زوج پژوهشگر: ریشه در خاک داریم، حاضر به ترک وطن نیستیم/صنعت در انحصار واردات است!

دکتر زهرا فتحی‌رضایی و دکتر سیدحجت زمانی‌ثانی از اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز زوج پژوهشگری هستند که طی سال‌های اخیر به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه تبریز معرفی شده‌اند. دغدغه‌های پژوهشگری این اساتید دانشگاهی در حوزه علمی، چگونگی تکریم جامعه دانشگاهی و عدم حمایت از استادان دانشگاه از جمله موضوعاتی بود که با این زوج پژوهشگر مطرح کردیم.

دکتر زهرا فتحی‌رضائی عضو هیات علمی دانشگاه تبریز است که تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی تربیت بدنی در دانشگاه تبریز سپری کرده و مقطع کارشناسی ارشد و دکترای تربیت بدنی را در دانشگاه شهید بهشتی به پایان رسانده و از سال ۹۴ عضو به عنوان هیات علمی دانشگاه تبریز به فعالیت مشغول است.

ایجاد مجموعه پژوهشی در باغ گیاه‌شناسی دانشگاه تبریز

یکی از اقدامات کاربردی و تاثیرگذار این استاد دانشگاه تبریز ایجاد مجموعه پژوهشی در باغ گیاه‌شناسی دانشگاه تبریز برای کودکان است که وی با اشاره به راه‌اندازی این مجموعه گفت: این مجموعه پژوهشی در جهت بهبود رشد همه جانبه کودکان از جهت رشد شناختی، اجتماعی، عاطفی و حرکتی فعالیت خود را از سال ۹۸ آغاز کرد و محیطی غنی برای تجربیات زیستی کودکان فراهم آورده است.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز ادامه داد: در این مجموعه پژوهشی پنج هزار مترمربع فضای دانشگاهی را به فضای بازی‌های مختلف با ابزار طبیعی مثل چوب، آب، گل و گیاه و شن اختصاص داده شده بود و بچه‌ها به انواع بازی‌های سرخوشانه مشغولند.

با توجه به اینکه تا سن ۱۰ سالگی زمان مهم رشد مغز است، باید کودکان تا حدود ۱۰ سالگی توانمند شوند. اصلی‌ترین و بهترین روش آموزش کودک روش اکتشافی و کاوش است و بهترین فضا برای کاوش طبیعت است.

ولی در شرایط فعلی زندگی شهری و آپارتمان‌نشینی این موارد از کودکان گرفته شده است  و یکی از دلایل مهم کاهش ضریب هوشی و عدم داشتن کیفیت خوب سبک زندگی در آنها شده است.

وی ادامه خاطرنشان کرد: همچنین در سال ۹۹ آزمایشگاه رشد و تکامل ادراکی- حرکتی را  در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تبریز به مدیریت یکی از دانشجویان دکترای به نام خانم کوثر عباس‌پور افتتاح کرده‌ایم. این آزمایشگاه با هدف مطالعه علمی روی سنجش رشد حرکتی  و شناختی کودکان، تاثیر بازی‌های، حرکات مختلف بر رشد کودک، استعدادیابی ورزشی کودکان و ابعاد علمی روانشناسی ورزشی راه‌اندازی شده است. در این آزمایشگاه رشد حرکتی، شناختی و ادراکی  کودکان را سنجش کرده و بر اساس آن از طریق بازی، برنامه حرکتی برای آنها نوشته می‌شود.

این بانوی علمی در سال ۹۸ در جشنواره ” زن و علم” برگزیده جایزه علمی مریم میرزاخانی شده است که در توضیح آن می‌گوید: جایزه مریم میرزاخانی برای معرفی بانوان نخبه کشور برگزار می‌شود و من در این جشنواره به عنوان زن برتر ایران در حوزه علوم انسانی انتخاب شدم.

وی، دارای ۴۳ مقاله علمی است که از این تعداد هشت مقاله بین‌المللی بوده و بقیه در ژورنال‌ها و مجلات معتبر علمی داخلی به چاپ رسیده است و دارای ۱۰ طرح پژوهشی در حوزه فعالیت بدنی، کودکان و بازی و دارای هفت جلد کتاب است.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز با اشاره به تجربه زیستی خود در ایام کودکی در باغ و بوستان خاطرنشان کرد: ایام کودکی را در باغ و بوستان‌های شهر مراغه سپری کرده‌ام و پدر و مادرم مرا برای تجربه کردن فضاهای مختلف آزاد گذاشته بودند و تمام بازی‌های  سرخوشانه کودکانه  را در طبیعت سپری کردم،  چرا که طبیعت بهترین محل برای کسب آرامش و رشد تمام بعدی کودک است.

حضور در کنفرانس‌های بین‌المللی

فتحی‌رضایی به همراه همسرش دکتر زمانی ثانی در کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی حضور داشتند که خانم فتحی رضایی در این زمینه گفت: برای فرصت مطالعاتی ۶ ماه به کشور سوئیس رفته بودیم، در همایش‌های علمی کشور آلمان و هلند به عنوان سخنران علمی حضور داشتیم و در کشور فرانسه نیز مقاله ما به صورت ارائه پوستر بود.

فتحی رضایی ادامه داد: تجربه سفر به کشورهای دیگر نشان داد سطح علمی کشور ما از کشورهای اروپایی پایین‌تر نیست ولی به لحاظ امکانات و تجهیزات در رتبه کمتری از آنها قرار داریم.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز با اشاره به حمایت کشورهای اروپایی از پژوهش یادآور شد: حمایت کشورهای اروپایی از موضوع پژوهش‌های دانشگاهی در حد بسیار فوق‌العاده و خوبی است، حمایت آنها از اساتید دانشگاه در بخش خرید تجهیزات دانشگاهی و امر پژوهش و حقوق دریافتی اساتید در رتبه بالایی قرار دارد. ولی متاسفانه در ایران اعلام می‌کنند اساتید دانشگاه باید درآمدزایی داشته باشند، از یک سو در کنار تدریس، تولید علم و مقاله می خواهند و از سوی دیگر به تولید ثروت تاکید می شود و ما هفت روز هفته ۱۰ ساعت در آزمایشگاه هستیم در حالی که رسالت اصلی دانشگاه تربیت نیروی متخصص است در حالی که انتظار دارند اختراع و درآمدزایی از دانشگاه باشد.

کسر 20 درصد از حقوق اساتید دانشگاه برای مالیات

وی با اظهار ناراحتی از این موضوع تصریح کرد: متاسفانه جایگاه علم خدشه‌دار می‌شود، تمام کم و کاستی‌های جامعه را می‌خواهند از طریق اساتید دانشگاه برطرف کنند آن هم با تجهیزات و حمایت‌های اندک، در حالی که وقتی فضا به صورت نامتعارف باشد.

کشورهای پیشرفته با آغوش باز نخبگان ایرانی را جذب می کنند

از سوی دیگر در بحث اخذ مالیات هیات علمی دانشگاه ها نیز باید گفت: ۲۰درصد از حقوق اعضای هیات علمی دانشگاه ها مالیات کسر می شود، به این ترتیب وقتی برای دانشجویان دکتری دعوتنامه از کشورهای مختلف ارسال می شود آنها نیز رفتن را به ماندن ترجیح می‌دهند. چرا که درآمد دانشجویان دکتری و پسادکترای در کشورهای اروپایی ماهانه از ۵۰ میلیون تومان بیشتر است.

جوانان را برای این آب و خاک نگه داریم

استاد رفتار حرکتی دانشگاه تبریز تاکید کرد: باید جوانان را برای این آب و خاک نگه داریم به طوری که ما ریشه در خاک داریم و بر اساس این اعتقاد حاضر به ترک وطن خود نیستیم ولی متاسفانه در اثر بی توجهی ها و عدم حمایت ها، برخی از نخبگان نجیب ما از این کشور کوچ می‌کنند. متولیان امور باید متوجه این موضوع باشند که بهتر از دانشگاه در کجا می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند. مکانی بهتر از دانشگاه وجود ندارد.

فتحی‌رضائی، تکریم اساتید دانشگاه را تکریم جامعه ذکر کرد و افزود: زمانی که اساتید دانشگاه مورد تکریم و احترام واقع نشوند، سطح علمی جامعه نیز افت می‌کندو متاسفانه مشاهده می‌شود جامعه علمی ما تکریم نمی‌شوند و این موضوع باعث دلسردی و ناراحتی اساتید دانشگاهی می‌شود. در حالی که بهتر است درصدی از مالیات اخذ شده از شرکت‌های مختلف را به تجهیز دانشگاه‌ها اختصاص دهند.

متاسفانه انتظارات از دانشگاه یک طرفه است

دکتر سید حجت زمانی ثانی، دانشیار دانشگاه تبریز نیز که در سال ۹۹به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه تبریز انتخاب شده است، دانش‌آموخته رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه شهید بهشتی است که قبل از ورود به دانشگاه عضو تیم منتخب فوتبال شهر مرند بود و اکنون به عنوان دانشیار دانشگاه تبریز در زمینه رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی فعالیت می کند.

وی با اشاره به اینکه باید در جامعه ساختارها به صورت یکسان رشد یابند گفت: متاسفانه انتظارات از دانشگاه یک طرفه است، از دانشگاه انتظار می رود مقاله‌نویسی کرده و تولید علم داشته و در کنار آن تربیت متخصص، کارآفرینی، درآمدزایی و نوآوری نیز صورت گیرد حال سوال این است آیا در مقابل این انتظارات سایر ساختارهای جامعه با دانشگاه و جامعه علمی مشارکت و همخوانی دارد.؟

متاسفانه صنعت در انحصار واردات و عدم تولید است

مثلا در موضوع نوآوری، دانشگاه باید نوآوری و اختراع داشته باشد آیا تبدیل این اختراع به ثروت و درآمدزایی نیاز به حمایت ندارد. نوآوری از طریق استاد به دانشجو منتقل می‌شود و دانشجو دست به تولید و نوآوری می‌زند، بنابراین برای تبدیل علم به ثروت صنعت باید از انحصار خارج شود. متاسفانه صنعت در انحصار واردات و عدم تولید است و متاسفانه شرکت‌های خصولتی اجازه نمی‌دهند نوآوری وارد بازار شود.  

مدیران غیر ورزشی آسیب‌زا هستند

دانشیار دانشگاه تبریز نبود مدیران تخصصی در رشته‌های ورزشی را یکی از آفت های مدیریت ذکر کرد و افزود: در حوزه تخصصی ورزش مشاهده می‌کنم که برخی مدیران غیر ورزشی در راس امور بوده و هیچ آگاهی از علم ورزش ندارند و تنها به واسطه ارتباطات متصدی امور ورزش شده‌اند با این وضع چگونه می‌توان ورزش را مدیریت کرد، این در حالی است که تحصیل‌کرده‌های علوم ورزشی بیکار بوده و نمی‌توانند در حیطه‌های تخصصی ورزشی فعالیت کنند.

به عنوان مثال از روانشناس ورزشی در زمینه تخصصی خود در هیات‌های ورزشی استفاده نمی‌شود هر چند که در قوانین آنها نوشته شده است که استفاده از تخصص روانشناس ورزشی در کنار تیم الزامی است. در طول تمرینات  خبری از روانشناس ورزشی در کنار تیم نیست وقتی تیم ورزشی در مسابقات بازنده می‌شود، اعلام می‌کنند از نظر روانی ورزشکار آماده نبود و این موضوع دقیقا یکی از مصادیق عدم ابراز نیاز است.

وقتی مسوولان تیم‌های مختلف به روانشناس ورزشی اعلام نیاز نمی‌کنند،  روحیه تیم‌های ورزشی رفته رفته کمتر شده و افت پیدا می‌کند.

زمانی‌ثانی ادامه داد: تا کنون دو نوبت برای بهره‌مندی از روانشناس ورزشی در کنار تیم‌ها به سازمان ورزش و جوانان نامه‌نگاری صورت گرفته ولی ترتیب اثر داده نشده است.

وی تاکید کرد: افراد اول باید تخصص داشته باشند تا وارد بازار کار شوند سپس نسبت به آن کار تعهد داشته باشند، باید بین تخصص و تعهد تعادل ایجاد شود. با این تعابیر فرد غیرمتخصص نمی‌تواند متعهد به انجام کار باشد.

دانشگاه برطرف ‌کننده نیاز صنعت است

دانشیار دانشگاه تبریز با اشاره به عدم ارتباط مناسب صنعت و دانشگاه خاطرنشان کرد: متاسفانه یکی از چالش‌های مهم نحوه ارتباط سازمان‌ها‌، نهادها و صنایع با جامعه دانشگاهی است، نهادها نمی‌دانند و نمی‌توانند با دانشگاه ارتباط برقرار کنند. در تمام دنیا روال این است صنعت باید نیازهای خود را ابراز کرده و دانشگاه نیز نیازهای آنان را برطرف کند.