مسئول کارگروه عمران سازمان بسیج علمی استان: “نوسازی غیر استاندارد، اقدامی بیهوده است”

اثرات مخاطرات طبیعی و در راس آن ها زلزله، تهدیدی است جدی  که در بافت فرسوده و حاشیه نشین خطرات زیادی بدنبال دارد. طبق آمارهای ارائه شده ، دومین شهری که از لحاظ داشتن بافت فرسوده از آن یاد می شود، کلانشهر تبریز است .در شهر تبریز با مساحت 13 هزار هکتار  بافت فرسوده و مناطق حاشیه نشین 5 هزار هکتار را به خود اختصاص داده و جمعیت ساکن  در این مناطق حدود 400 هزار نفر است(به نقل از مصاحبه رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز- با خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان تبریز).

محمد امین خجسته قمری، از اساتید رشته معماری و شهرسازی و مسئول کارگروه عمران و معماری سازمان بسیج علمی استان، در گفتگو با علم و فناوری، ساکنین بافت فرسوده و حاشیه نشین تبریز را به طور کلی در دو گروه تقسیم بندی کرده و گفت؛ گروه اول در هسته مرکزی و به عبارتی شامل مناطقی که شهر از آن جا شروع به شکل گیری کرده است، می باشد و گروه دوم نیز حاشیه نشینی در مکان های ناامن و غیر استاندارد است.

وی با بیان این که،از برخی از استان ها به عنوان استان های معرض وقوع رانش زمین یاد می شود، که نام استان آذربایجان شرقی نیز در این بین است، افزود: مسئولین ما منتظرند بعد از اتفاق ناگوار و وقوع بحران بدنبال راه حل و چاره اندیشی باشند که قطعا مقوله درمان هزینه هایی به مراتب گزاف تر از پیشگیری قبل از وقوع حادثه را دارد و اگر قبل از وقوع حادثه پیشگیری کنیم، مشکلات در زمان بحران تعدیل گردیده و به مراتب سبک تر خواهد بود.

این پژوهشگر حوزه معماری و شهرسازی، به گسل های موجود در شهر تبریز اشاره کرد و گفت: تبریز در شمال خود و موازات جاده تبریز_بستان آباد، خط گسل فعالی را دارد که همیشه این گسل شهر تبریز را تهدید می کند و متاسفانه ساخت و سازهای غیراصولی هم در حاشیه شهر، در پای دامنه های ارتفاعات شمالی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: طبق آمارهای منتشر شده ، علاوه بر 2500 کیلومتر مربع بافت فرسوده، 2000 هکتار نیز سکونتگاه غیر رسمی و حاشیه نشین داریم(به نقل از مصاحبه رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تبریز- با خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان تبریز). اگر یک زلزله 5.5 یا 6 ریشتری اتفاق بیفتد، این بافت فرسوده در هسته و سرآمد آن حاشیه هائی که وجود دارد را با آسیب جدی مواجه می کند و باید هزینه هنگفتی را صرف کنیم تا این حادثه را جمع کنیم، درحالی که در حال حاضر می توان با مقاوم سازی ها و پاره ای تصمیمات اصولی و سیاست های صحیح و تشویقی، پیشگیری کرد.

 دکتر خجسته قمری، پرداخت وام های کم بهره را یکی از بزرگترین کمک ها به بافت فرسوده و حاشیه نشین، دانست و گفت: دولت می تواند با حمایت از این افراد و پرداخت وام های کم بهره، اقدام به مقاوم سازی کند و با ایجاد یک سری مکان های امن، این ساکنین را جابجا کنند، شهرداری هم می تواند با تسهیلاتی مانند پروانه رایگان و… ارائه دهد.

وی با اشاره به این که، تبریز به 36 بلوک تقسیم شده است که 6 بلوک آن فرسوده است، اذعان داشت: محلاتی مانند، گلستان، خاقانی، میارمیار،چهارراه بهشتی، درب باغمیشه، درب گجیل و… از بافت فرسوده محسوب می شوند(به نقل از خبرگزاری ایسنا- مورخه 2/9/89 کد خبر 5-914-899)

مسئول کارگروه عمران و معماری سازمان بسیج علمی استان، خاطرنشان کرد: یکی از دغدغه های دیگر که می توان به آن اشاره کرد، میزان نظارت بر بافت جایگزین و رعایت استانداردهای لازم است، در واقع اگر بافتی را به ظاهر نوسازی کنیم و استانداردهای لازم را رعایت نکنیم کارمان عبث خواهد بود.

خجسته قمری، به واحد های نوساز شهرداری اشاره کرد و با انتقاد از عدم رعایت استانداردهای لازم، گفت: در برخی موارد شاهد هستیم که انبوه سازی و ایجاد بناهای جایگزین در نظر گرفته شده ،از میزان نظارت و استانداردسازی مطلوبی برخوردار نیستند!

وی با تاکید بر این که، زلزله در شهر تبریز خطر نسبی بالابی دارد، تصریح کرد: اگر زلزله ای  در تبریز رخ دهد، غالبا سطحی است و از عمق کمتر برخوردار است، هر چه نیز کم عمق و سطحی باشد خطراتش به مراتب بالاتر خواهد بود.این پژوهشگر حوزه معماری و شهرسازی، ادامه داد: در بافت حاشیه نشین که در قسمت شمالی شهر واقع شده است، تراکم زیادی وجود دارد که برای حل ان دو راه موجود است؛ راه حل اول،  ساکنین خانه ها با انجام تعمیرات مقام سازی را انجام دهند، همچنان که گفته شده است پیشگیری بهتر از درمان است.راه دیگر اینکه دولت می تواند در قدم بعد، با تزریق بودجه و پرداخت وام کم بهره در زمینه نوسازی بافت حاشیه نشین کمک شایانی انجام دهد.

خجسته قمری، با تاکید بر این که مصالح نیز در امر ساخت و ساز حائز اهمیت می باشد معتقد است تا در کیفیت مصالح و نیروی کار بایستی دقت شود. وی تصریح کرد: در گاهی موارد بدلیل سهل انگاری در نظارت و حتی تهیه و نگهداری مصالح و نهایتا نحوه استفاده در محیط کار ،شاهد ساخت و ساز و مقاوم سازی ناپایدار و کم بهره است.

وی با اشاره بر این که، در نفوذ و امداد رسانی  به بافت فرسوده، دچار مشکل بوده و خواهیم بود، گفت: زلزله تبریز، بر اساس نظرات کارشناسان، دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. همیشه زود دیر می شود و ما تا چشم بهم بزنیم دچار بحرانیم، که بعد از بحران، تشکیل ستاد و کارگروه بحران، فایده چندانی ندارد.

مسئول کارگروه عمران و معماری سازمان بسیج علمی استان، افزود: ای کاش به جای احداث ابنیه تجاری و افزایش بی رویه و بدون مطالعه آن که بعضا بیش از حد نیاز است، همت خود را با جذب سرمایه و رویکرد مشارکتی  معطوف به احیاء و نوسازی بناهای موجود و فرسوده کنیم و اگر سرمایه ای جذب می شود، برای تقویت، استحکام و مقاوم سازی صرف شود و نباید از این سرمایه گذاری بدلیل عدم وجود سود مادی و کوتاه مدت احساس ترس و ضرر داشته باشیم، چرا که اگر حادثه ای اتفاق بیفتد، و ما کاری انجام نداده باشیم، هر آنچه بعد انجام گیرد نوش دارویی خواهد بود بعد از مرگ سهراب.