نقش ساختمان ها در آلودگی شهرها / مشخصات فنی و فیزیکی ساختمان ها و برج ها چه نقشی در افزایش یا آلودگی هوا دارد؟

به گزارش روابط عمومی سازمان بسیج علمی استان آذربایجان شرقی، دکتر محمد امین خجسته قمری، مسئول کارگروه عمران، معماری و شهرسازی سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری استان و مدرس دانشگاه های آزاد اسلامی تبریز، جامع علمی کاربردی و جهاددانشگاهی در گفتگو با خبرنگار علم و فناوری در رابطه با بلند مرتبه سازی و ارتباط آن با میزان آلایندگی اظهار داشت: ساختمان های بلند امروزه مانعی برای حرکت جریان طبیعی باد  هستند که امروزه در اکثر شهر های ایران باد غالب اکثرا غربی است و طبیعتا تمام آلاینده ها در این مسیر حرکت می کند.

وی افزود: در خود تبریز نیز امروزه شاهدیم که به تناسب افزایش ساختمان های بلند مرتبه فضای سبز زیاد نمیشود که کم میشود و جایگزینی برای فضاهای سبز از دست رفته وجود ندارد.

خجسته قمری با تشریح تاریخچه بلند مرتبه سازی گفت: بلند مرتبه سازی به عنوان یکی از محصولات دوران مدرن در معماری و شهرسازی بعد از وقوع انقلاب صنعتی مطرح شد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال شاخص در این ارتباط می توان به یکی که از پیشگامان معماری مدرن بنام” لوکوربوزیه” اشاره کرد که نظریه شهر معاصر و آینده را ارائه کرد که او در این نظریه تعداد ساختمان های بلند مرتبه ای را در نظر گرفت و در نظر داشت برج هایی را ایجاد  کند که حدود ۴۰ هزار نفر اسکان داده شود و البته آن را در شهر چندیگار هند اجرایی نمود، اما با نگرشی علمی و مهندسی و برنامه ریزی شده.

مکان یابی، یکی از آیتم های موثر در بلند مرتبه سازی

مسئول کارگروه عمران سازمان بسیج علمی با بیان این که نقیصه ای در چند دهه اخیر نمایان شده است گفت: این که مقوله بلند مرتبه سازی در حال حاضر بیشتر خود را به شکل “تراکم ساختمانی”  در شهرها نشان می دهد، و این که چه مقدار مهندسی شده و بر اساس چه میزان مطالعه و پژوهش یا به عبارتی سیر از سوال به جواب در روند طراحی و نهایتا اجرا در پروژه به شکل مطلوب صورت گرفته است یا نه ؟ در بسیاری از موارد مبهم و بی اثر و در موارد معدودی کمرنگ بوده است.

وی با اشاره به این که یکی از آیتم های موثر در احداث بنا، بخصوص  در بلند مرتبه سازی بحث مکان یابی است ابراز داشت: اقلیم منطقه، فرم و ابعاد زمین، جنس و مقاومت خاک، وضعیت آب‌های تحت الارضی و سطح الارضی، عناصر مصنوع و طبیعی زمین، وضعیت همسایگان مجاور، منظره‌های اطراف و ضوابط ساخت و ساز از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر طرح و مکان‌یابی آن می‌باشند.

این مدرس دانشگاه با تکیه بر یکی از مقالات نوشته شده در این زمینه عنوان کرد:” بیش از ۲۷۰ ساختمان بالای ۱۲ طبقه در معابر ۶ تا ۱۲ متری تهران احداث شده‌اند که این امر یک فاجعه می تواند تلقی شود.”

وی ادامه داد: در حالی که مطابق با آنچه برای ساخت این نوع بناهای بلند تعریف شده، در بلند مرتبه سازی ها سطح اشغال کمتر می‌شود، در نتیجه بنای بلند، محوطه بزرگی را برای افراد باقی می‌گذارد و نقش ضوابط نیز این است که به ایجاد نظم در ساخت این نوع ساختمان ها کمک کند.

هوای شهر به صورت نامحسوس فروخته می شود

مسئول کارگروه عمران سازمان بسیج علمی با تاکید بر این که باید در بلندمرتبه سازی 30 یا 20 درصد و یا کمتر، سطح اشغال را بنا بسازند، تصریح کرد: یعنی بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از زمین به محوطه سازی و درختکاری اختصاص می‌یابد، این در حالی است که در فقدان اجرای این ضوابط، در کلانشهری مثل تهران این فضای باقی مانده جای خود را به ساخت بلندمرتبه‌های دیگر داده تا جایی که پارامترهایی مثل مساحت زمین‌ها، عرض گذرها و شبکه‌های دسترسی ترافیکی حتی محلی از اعراب ندارد.

وی با اشاره به این موضوع که در همه جاي دنيا شاهدیم که ساخت و ساز بناهاي بلند از اصول و ضوابط معین و تعریف شده تبعیت  مي کند، افزود: این در صورتی است که در کشور ما ضابطه مندی در ساخت و سازها کمتر مورد توجه است و اغلب متولیان صدور مجوز و کنترل ساخت و ساز در شهر برای آن که درآمد پایداری ندارند تراکم فروشی کرده و به عبارت بهتر هوای شهر به صورت نامحسوس فروخته می شود.

خجسته قمری همچنین با بیان این که برخی از صاحب نظران در حوزه هوا و اقلیم معتقدند بلند مرتبه سازی ها مانع جریان باد از مسیر طبیعی خود می شود و این مساله موجب انباشت آلاینده ها در کلانشهرهایی مانند تهران،تبریز و …. می شود گفت: برخی هم معتقدند بلند مرتبه سازی ذاتا موجب آلودگی نمی شود، بلکه مکان یابی برای ساخت و ساز ساختمان های بلند مساله مهمی است که باید مد نظر قرار گیرد که قبلا به این موضوع اشاره شد.

وی خاطر نشان کرد: در مقاله ای اشاره شده بود که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی ۸ درصد افزایش آلودگی در شهر های بزرگ در ۵ سال اخیر به تناسب افزایش ساختمان های بلند مرتبه ماشین ها و صنایع آلاینده و استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی است.